.png)
[με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Νόσου Alzheimer – 21 Σεπτεμβρίου]
Για τους περισσότερους από εμάς μπορεί να έρθει η μέρα που θα δούμε τους αγαπημένους μας, τους γονείς μας, τους παππούδες μας, τους κοντινούς μας ανθρώπους, να μεγαλώνουν και να χάνουν τον εαυτό τους. Οι επιπτώσεις του γήρατος, αλλά και πιθανές ασθένειες που προκύπτουν και συχνά εξελίσσονται ραγδαία λόγω αυτού, μπορεί να μας βρουν ανήμπορους, απογοητευμένους και κουρασμένους.
Ωστόσο, πίσω από τους αγαπημένους μας ανθρώπους κρύβονται υπέροχες ιστορίες, πλούσιες εμπειρίες, συναρπαστικές περιπέτειες και παραγκωνισμένες ικανότητες. Όλες αυτές οι ιστορίες είναι ανάγκη να μεταφερθούν στις επόμενες γενιές, γιατί είναι η ιστορία μας, η κληρονομιά μας. Η οικογένεια που ξεχνά την ιστορία της, χάνει ένα κομμάτι της.
Ένας τρόπος για να αποτυπωθεί η ιστορία της ζωής ενός ηλικιωμένου ατόμου είναι μέσω του γραψίματος. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε με ηλικιωμένους που συμμετείχαν σε εργαστήρια γραψίματος, όπου έγραφαν την ιστορία τους και στη συνέχεια συζητούσαν μεταξύ τους, παρατηρήθηκαν τα παρακάτω σημαντικά οφέλη:
Ενίσχυση του αισθήματος της αξιοπρέπειάς τους, καθώς υπήρχαν άνθρωποι που έδωσαν αξία στα λόγια τους.
Βελτίωση της αυτοεκτίμησής τους.
Παρατηρήθηκε μία σημαντική γνωστική διέγερση, με την έννοια ότι η συγκεκριμένη διαδικασία είναι πιθανόν να επιβραδύνει τα νευρολογικά αίτια που σχετίζονται με τη δυσκολία στη μνήμη.
Ενασχόληση με μία ευχάριστη κοινωνική δραστηριότητα.
Επανασύνδεση με ενδυναμωτικές και ευχάριστες στιγμές του παρελθόντος τους.
Ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Ενίσχυση της ηρεμίας, μέσα από τη διαδικασία του γραψίματος.
Απόκτηση της αίσθησης ότι αυτό το αφηγηματικό υλικό μπορεί να τους συνοδεύει στα τελευταία στάδια της ζωής τους.
Παροχή μίας πιο προσωποκεντρικής φροντίδας.
Πιο πρακτικά, το γράψιμο μίας αυτοβιογραφίας ή «ιστορίας ζωής» μπορεί να είναι εξαιρετικά ευχάριστο και ικανοποιητικό για τους ηλικιωμένους. Με δεδομένο ότι πιθανόν το γράψιμο σε αυτές τις ηλικίες να είναι μία δύσκολη ή επίπονη διαδικασία, είναι σημαντικό η καθημερινή ενασχόληση με αυτό να είναι σύντομη. Θα πρέπει να τους δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες και δομημένες ασκήσεις. Για παράδειγμα, να γράψει την ιστορία από κάποια αξέχαστα Χριστούγεννα, πώς γνώρισε τον/την σύντροφό του, πώς ήταν τα χρόνια του πολέμου, πώς βίωσε την κατάθλιψη ή τη στιγμή της γέννησης του πρώτου παιδιού. Με όλους τους παραπάνω τρόπους, θα μπορέσει το άτομο να «φωτογραφίσει» συγκεκριμένες σημαντικές στιγμές στη ζωή του και όλες αυτές θα συνθέσουν στον τέλος την ιστορία του.
Σε περίπτωση που το άτομο δε βρίσκεται σε θέση να γράψει, τότε μπορεί να ηχογραφήσει τη φωνή του ή να υπαγορεύσει την ιστορία του σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς του ή εθελοντή. Παρόλο που μπορεί το ίδιο το άτομο να μην μπορεί να γράψει ή να διαβάσει αυτά που λέει, υπάρχει μία απίστευτη δύναμη πίσω από τις λέξεις που γράφονται και αποκτούν υπόσταση. Η δύναμη του γραπτού λόγου να προσδίδει ακριβώς αυτή την αίσθηση της ύπαρξης είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του γραψίματος που το καθιστά τόσο αποτελεσματικό, αλλά και τόσο θεραπευτικό!
Άντζελα Τερζή
Ψυχολόγος, Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Ειδίκευση στη Θεραπευτική Γραφή
Βιβλιογραφία:
Adams, K. (1998). The Way of the Journal: A Journal Therapy Workbook for Healing, 2nd ed., MD: The Sidran Institute Press.
Adams, K. (2001-2006): Life Story Writing for Seniors, Center for Journal Therapy.
Freadman, R. & Bain, P. (2016): Life Writing and Dementia Care: A Project to Assist those ‘with Dementia’ to Tell their Stories, Life Writing, 13:1, 105-126.
Thompson, K. (2011). Therapeutic Journal Writing: An Introduction for Professionals. London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.